Het is raar om op een stralend-mooie nazomerdag door Herinneringscentrum Kamp Westerbork te fietsen. De zon valt zo mooi door de bomen die zich al in herfsttooi wikkelen. En daar mag ik verdorie toch helemaal geen oog voor hebben op deze plek. Ik hoor mijzelf in een neerslachtige toga van lijden te hullen, maar het lukt me niet. Ik hoor Etty Hillesum zeggen dat ze bovenal hoopt in goede gezondheid terug te keren, voor ze op haar laatste reis naar Auschwitz vertrekt. Ik zie de 102000 stenen, die verwijzen naar de mensen die van hieruit werden gedeporteerd en niet terugkeerden. Ik zie de omhoog gekrulde rails die het verschrikkelijke eindpunt hier voor zovelen symboliseren. Maar die zon blijft er maar vrolijk overheen schijnen.
Ik ben hier voor een lezing van Bernie Glassman. Deze 75-jarige zenmeester –hij is echt een toffe peer- heeft een sociaal geëngageerd boeddhisme ontwikkeld. Niet boeddhisme voor je eigen verlichting dus, maar boeddhisme om andere mensen te dienen. Niet kijken naar wat je niet kan of hebt (tijd, geld, om maar wat te noemen) en dat gebruiken als excuus om niemand te dienen, maar kijken naar welke ingrediënten je wel hebt en die de samenleving aanbieden. Hoe hij dat zelf waarmaakt kan je in deze documentaire over hem zien. Heel erg de moeite waard om te bekijken. Het sociaal geëngageerd boeddhisme van Glassman bestaat uit drie stappen. De eerste stap is not-knowing. Niet weten. Je laat al je ideeën, meningen en aannames los. De volgende stap is bearing witness. Erkennen wat is. Als je je ideeën loslaat, kan je zijn bij wat er is. En van daaruit kom je dan tot loving actions. Liefdevolle handelingen.
Hijzelf handelt liefdevol op een hele grote schaal. Uit de zaal komt de vraag wanneer je genoeg doet. Is het ook genoeg als je in vrede bent met jezelf en alleen maar beschikbaar bent voor anderen? Dat vindt Bernie, die steeds weer benadrukt dat hij geen antwoorden heeft, ook genoeg. Hij zal niemand vertellen wat hij of zij moet doen. Iedereen moet zelf kijken over welke ingrediënten hij of zij beschikt en die de samenleving aanbieden. Je moet doen wat er naar je toe komt als je je ideeën loslaat en erkent wat is.
Inspirerende limonade hè, zo op de zondagavond? Nou, ook nog een interessante vraag om je morgen de nieuwe week mee in te sturen dan: wat doe jij om de samenleving te dienen?
Maak Limonade 
Mooie blog, van die meneer Glassman heb ik nog nooit gehoord, lijkt me een inspirerende man. Etty had het ook over de heide die zo prachtig bloeide in Westerbork, terwijl tegelijkertijd er gruwel was, maar zij maakt er geen schuldig landschap van als Armando. Zij kon dus beide tegelijk zien, als een echte zen-meester (ik luisterde net naar een dharmatalk van Thich Nhat Hanh). Indrukwekkend.
O nou heb ik je vraag niet beantwoord. Ik probeer alle lessen die ik in mijn leven geleerd heb toe te passen, al lukt het dat de ene keer beter dan de andere :-). Van Etty (en Sint Franciscus): probeer eerder de ander te begrijpen dan jezelf. Levenslang project voor iemand die zo met zichzelf heeft geworsteld als ik! Maar wel bevrijdend. Vegetarisch/veganistisch eten. Avaaz en Amnesty steunen. Een luisterend oor bieden. Veel is het niet, maar wel iets.
Wat een mooi streven, probeer eerder de ander te begrijpen dan jezelf! Wijze vrouw, Etty. Ik ga je mijn column over Etty straks even doorsturen.
Ik houd me zeer aanbevolen!
Je mag best genieten van de natuur hoor, in kamp Westerbork. Deed Etty ook! En schreef daar vol verwondering over in haar dagboek. En als antwoord op jouw vraag: onlangs werd ik me ervan bewust dat de verbinding van alles en allen met elkaar ook betekent dat ik aan het geheel toevoeg wat ik in me draag en uitstraal. Sindsdien stel ik mezelf elke dag de vraag: wat wil ik toevoegen? Het antwoord is steeds ‘levensvreugde’, of een variant daarop. Dus ik probeer levensvreugde te creëren, te genieten en uit te delen.
Mooi, levensvreugde toevoegen! Dat is ook wel een beetje mijn streven met deze blog.
Het boek ‘ Erkennen wat is’ van Bernie Glassman is een aangrijpend maar ook mooi boek of retraites in Auschwitz, leven met daklozen ea.
In het engels heet het ‘Bearing witness’